Fóuterlo(-palo)
Aristolochia pallida
Aristolochiaceae
Nom en français : Aristoloche pâle.
Descripcioun :Aquesto fóuterlo trachis dins li bos fres, blachiero e castagneredo, pulèu sus sòu séusous. Se recounèis à si fueio redouno (mai emé un pecou au contro de la fóuterlo-sarrasino) e à si flour claro. Sèmblo proun à Aristolochia paucinervis, mai aquesto radiero à uno cabosso en long (redouno encò Aristolochia pallida).
Usanço :Es uno planto empouisounanto que caup d'acide aristolochique marrit pèr li ren.
Port : Erbo
Taio : 10 à 50 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Aristolochia
Famiho : Aristolochiaceae
Ordre : Piperales
Coulour de la flour :
Brunello
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 2 à 3 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 400 à 1200 m
Aparado : Noun
Mars à jun
Liò : Blachiero
- Castagnaredo
- Bos fres
Estànci : Mesoumediterran à Subremediterran
Couroulougi : Estenoumediterrano-Nord
Ref. sc. : Aristolochia pallida Willd., 1805
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753